Ik ben nu 38 jaar oud, en ben van plan 110 jaar oud te worden, plus of min een aantal gezonde jaren waarin mijn omgeving zich hoofdschuddend zal blijven afvragen hoe het kan dat zo'n oud en versleten lichaam zo'n kinderachtige geest kan bevatten.
In de tussentijd ben ik van plan nog veel te lezen.
Maar veel lezen, wat is dat in tijden van aandachtszuigende apparaten om ons heen? Ik kom amper aan 20 boeken per jaar, dus aan het huidige tempo kom ik op plusminus 1500 boeken uit. Al is de kans relatief groot dat er, naarmate het levenseinde nadert, meer tijd zou kunnen zijn om te lezen. Maar dan nog zullen het er misschien maar 2000 zijn. Waarlijk een druppel in een oceaan van letters.
Gelukkig zijn ze niet allemaal even dik, en aan het einde van het jaar doe ik dus een extra inspanning om er wat novelle's tussen te pleuren, al zit je met 220 bladzijden toch eerder in romanterrein. Maar wat doet die lengte er godbetert eigenlijk toe? Er zijn immers ook
éénzinsverhalen die best wel aardig zijn, zoals dat bekende van Hemingway (zoek dat zelf maar eens op).
Maar genoeg geleuterd: dit boek heeft de perfecte lengte. Ik had nog nooit van James Baldwin gehoord, maar Giovanni's Room kwam ik in meerdere lijstjes van must-read (kortere) boeken tegen. Gepubliceerd in 1956, maar dit knappe werk verraad bijna nergens
zijn leeftijd. Dit is een verfijnd psychologisch portret van een Amerikaan in Frankrijk die, hoewel verloofd met Hella, in haar afwezigheid relaties met mannen aanknoopt en pijnlijk heen en weer geslingerd wordt tussen aantrekking en afstoting, zowel tot mannen (voornamelijk, maar niet uitsluitend, Giovanni) als tot Hella (en andere vrouwen).
Ik begrijp dat dit een icoon is van de 'gay' literatuur, maar zo'n etiket is totaal overbodig. Akkoord, het beschrijft de inhoud oppervlakkig, maar doet tegelijk de universaliteit van de krachttoer van Baldwin schromelijk tekort. Want de manier waarop hij zijn karakters penseelt is beklijvend overtuigend en levensecht.
Hier denkt hij bijvoorbeeld terug aan zijn eerste keer:
"I feel in myself now a faint, dreadful stirring of what so overwhelmingly stirred in me then. Great thirsty heat, and trembling, and tenderness so painful I thought my heart would burst. But out of this astounding intolerable pain came joy, we gave each other joy that night. It seemed, then, that a lifetime would not be long enough for me to act with Joey the act of love."
Hier wordt hij - door emoties overmand - naar een 'klassiek' leven gestuwd:
"Yet it was true, I recalled, turning away from the river down the long street home, I wanted children. I wanted to be inside again, with the light and safety, with my manhood unquestioned, watching my woman put my children to bed. I wanted the same bed at night and the same arms and I wanted to rise in the morning, knowing where I was. I wanted a woman to be for me a steady ground, like the earth itself, where I could always be renewed. It had been so once; it had almost been so once. I could make it so again, I could make it real. It only demanded a short, hard strength for me to become myself again."
En hier, hartverscheurend en aangrijpend, de dubbelzinnigheid en afstoting die hem van Giovanni wegduwen:
"‘Giovanni—what happened?’ He did not answer. He suddenly sat down on the edge of the bed, bent over. I saw then that he was also in a state of rage. ‘Ils sont sale, les gens, tu sais?’ He looked up at me. His eyes were full of tears. ‘They are just dirty, all of them, low and cheap and dirty.’ He stretched out his hand and pulled me down to the floor beside him. ‘All except you. Tous, sauf toi.’ He held my face between his hands and I suppose such tenderness has scarcely ever produced such terror as I then felt. ‘Ne me laisse pas tomber, je t’en prie,’ he said, and kissed me, with strange insistent gentleness on the mouth. His touch could never fail to make me feel desire; yet his hot, sweet breath also made me want to vomit. I pulled away as gently as I could and drank my cognac. ‘Giovanni,’ I said, ‘please tell me what happened. What’s the matter?’"
Aanrader!