Speciaal boekske, dees. Overal de hemel in geprezen, maar ik ben niet zo overtuigd.
Een afstandelijk en onthecht first person-verslag van een geavanceerde robot, Klara, die als begeleider en vriend gekocht wordt voor een ziek kind, in een vreemde (dystopische?) toekomst die door Ishiguro maar heel bescheiden wordt toegelicht en waarin genetische modificatie en uitzonderlijke AI blijkbaar normaal zijn.
Klara beschrijft wat ze meemaakt en probeert op haar eigen manier Josie (het kind waarvoor ze is aangeschaft) te 'redden' of te helpen, maar doet dit op een stuntelige en klungelige manier die voor mij niet geloofwaardig overkomt. Want een samenleving die in staat is om dergelijke machines te bouwen is wellicht tot heel wat andere zaken in staat, maar die komen niet aan bod, en de vreemde spagaat tussen de waanzinnig menselijke gedragingen van Klara en haar kinderlijk geloof in de kracht van de zon en allerlei ander bijgeloof klopten voor mij niet en maakten het verloop van het verhaal bizar en ongeloofwaardig.
Waar het bij mij spaak loopt is de suspension of disbelief: dit is een door zonne-energie aangedreven automaton die kan redeneren en zelfs gevoelens heeft, maar tegelijk een aantal heel eenvoudige dingen over de wereld niet weet en ook niet kan afleiden uit wat ze ervaart.
Klara is een AF, een Artificial Friend, een humanoïde robot die extreem complex menselijk gedrag vertoont, zoals gevoelens, gedachten en complexe redeneringen, maar tegelijk denkt ze dat de zon haar 'Josie' kan redden, en dat ze die redding kan bespoedigen of bewerkstelligen door vervuilende generatoren kapot te maken. Die supergeavanceerde intelligentie enerzijds en die naïviteit anderzijds klopte niet voor mij en stoorde mij doorheen het hele verhaal.
Het hele boek is geschreven vanuit het perspectief van Klara, en dus krijg je een stilistisch steriel geheel vanuit de ogen van een machine, met beschrijvingen van hoe zij de dingen ziet die afstandelijk en kil overkomen, versterkt door beschrijvingen van hoe zij de wereld in 'vakken' ziet, die fundamenteel afwijkt van hoe wij als mensen zelf een beeld van onze omgeving opbouwen.
Er zijn ook een aantal verwijzingen naar het feit of mensen al dan niet 'lifted' zijn (genetisch aangepast om beter te zijn), maar dit lijken losse ideeën die niet tot een bevredigende conclusie komen.
Eindoordeel: ik had hier veel meer van verwacht, en hoewel Ishiguro er wel in slaagt om je mee te nemen in het zijn van een menselijke robot, toch blijf ik met een onbevredigd gevoel achter.