Demon Copperhead - Barbara Kingsolver

Downtrodden, ken je dat? Dat is neergeslagen, onderdrukt en geknecht. Daar gaat het in dit boek over. Kingsolver (ik moet de hele tijd aan ijsvogels denken wanneer ik haar naam lees) komt zelf uit de Appalachen en is diep verbonden met het lot van de groep mensen die daar leeft en die over staatsgrenzen van enkele Zuidelijke staten heen een rafelig tapijt vormen, met een eigenheid die zich moeilijk laat vatten.

Zeker vanuit een klein land als België is het moeilijk de afstanden - sociaal, fysiek, academisch, financieel, enzovoort - te begrijpen, en de mate waarin 'achtergestelde' gebieden intergenerationeel gevangen zitten, waar men niet echt kan rekenen op een sociaal vanget van de overheid en waar de inwoners geplet worden tussen cynische (bedrijfs)invloeden, gebrek aan opportuniteiten en waarin het verspillen van van elk menselijk potentieel de orde van de dag is.

Kingsolver baseert zich voor dit Pulitzerprijswinnende boek qua grove structuur op David Copperfield van Charles Dickens, maar dat is een oud en dik boek en dat heb ik nog niet gelezen dus over de subtiliteiten van intertekstualiteit zal ik het hier niet hebben.

In interviews heeft ze het expliciet over het feit dat ze met dit boek een mijlpaal wilde plaatsen in de literatuur over deze Amerikaanse streek en haar bewoners, en hoewel er gezien mijn bescheiden kennis van de US of A wellicht grote betekenisgaten in mijn lezing (of beter: beluistering) van dit boek zitten, blijf je als consument van dit meesterlijke epos na afloop emotioneel diep geraakt en begripvoller achter. Wat impact betreft kan dit gerust naast het werk van John Steinbeck staan, die ook met een ontroerende empathie schreef over minderbedeelden en maatschappelijke paria's.

ik voeg hier tussendoor even toe dat ik het boek beluisterd heb via Storytel, extreem overtuigend ingesproken in het plaatselijke accent, hetgeen in mijn ogen fundamenteel heeft bijgedragen aan de ervaring.

Het vertelperspectief (ik-persoon) en opbouw (chronologisch van 0 tot twintiger jaren) zijn efficiënte keuzes die de lezer binnenzuigen in de ervaringen en gedachten van het hoofdpersonage Demon Copperhead, die zijn vader nooit kende, zijn moeder snel verliest en vervolgens in de armtierige verdorvenheid van het Amerikaanse weeskinderensysteem terechtkomt, maar in al zijn miserie gelukkig toch kan rekenen op de goedheid van een aantal mensen die op zijn pad komen.

Doorheen het verhaal weeft Kingsolver de geschiedenis en eigenheid van de streek, en schemert haar appreciatie voor de mooie elementen van de gemeenschap door: zelfredzaamheid, vanzelfsprekende naastenhulp en -liefde, verbondenheid met de omgeving, zonder de nadelen te verbloemen: gebrek aan economische opportuniteiten, drugsgebruik, geweld, afwezigheid van sociale vooruitgang.

Kingsolver gebruikt het verhaal ook slim om sociale commentaar te geven op wat volgens haar mis ging en gaat in dit soort gebieden, waarin heel recent nog de hele opiaatcrisis op een cynische manier werd gestuurd om van miljonairs miljardairs te maken (zoek de geschiedenis van Purdue Pharma maar eens op).

Conclusie: een schitterend en naar de keel grijpend boek waar je niet vrolijk van wordt, maar waar toch de zachte schittering van menselijke hoop blijft doorschemeren.