top of page

Hongerjaren - Mohamed Choukri

Deze auteur ben ik nog maar recent ergens tegengekomen, maar de reden waarom hij werd aanbevolen was ik vergeten. Op zoek naar niet te dikke romans nam ik deze bestseller dan maar mee uit mijn favoriete bibliotheek.


Bij dewereldmorgen lees ik dit:

Mohamed Choukri was allesbehalve voorbestemd om schrijver te worden. Hij leerde pas als volwassene lezen en schrijven. In de jaren 1960 leerde hij in Tanger onder meer de schrijvers Jean Genet en Tennessee Williams kennen. Die stimuleerden hem om zelf te gaan schrijven en zijn eerste kortverhalen te publiceren. Hongerjaren werd in 1980 in het Frans vertaald door Tahar Ben Jelloun, zelf een zeer getalenteerde Marokkaanse schrijver en de Engelse vertaling is van nog een ander groot schrijver, Paul Bowles, die zelf bijna heel zijn leven in Marokko leefde. In 1982 verscheen die Franse vertaling, die daarna tot 2000 in Marokko verboden werd. Drie jaar later kreeg hij volledig eerherstel op zijn begrafenis, waar meerdere vertegenwoordigers van de overheid aanwezig waren, waaronder de minister van cultuur.

Vanaf de eerste bladzijde is dit een onthutsend, rauw, eerlijk, puur, authentiek en intriest schrijnend autobiografisch coming-of-age-verhaal van de jonge Choukri, vanaf zijn vijf jaar tot hij 20 is. Zijn jeugd getekend door armoede en een gewelddadige vader met psychopathische trekken die zijn zieke broer doodslaat, Mohamed zelf gruwelijk afranselt om eender welke reden en uiteraard ook de moeder van Mohamed, tevens enige kostwinner van het gezin (tot Mohamed op jonge leeftijd aan de bak moet), met een ziek plezier slaat.


Met een redelijk droge, uitgeklede stijl, neemt Chourki de lezer mee door zijn armoedige leven in Marokko van de jaren 1940-1950, een periode waarin hij steelt, bestolen wordt, ongeveer het hele land lijkt rond te reizen om een bestaan bij elkaar te scharrelen, meedoet met smokkelaars, al zeer jong alcohol, kif en andere drugs gebruikt, al jong talloze prostituees bezoekt, en pas op zijn 20ste (helemaal aan het einde van het boek) leert lezen.


Inhoudelijk springt Choukri soms heel snel (tussen twee zinnen) en zonder context naar een andere tijd en een andere plaats, maar het verhaal verloopt wel chronologisch in één richting en wordt voortgestuwd door de boerse onbehouwenheid van zijn jongere zelf.


Een citaat dat het boek goed kadert:

Als er iemand is die ik dood wens, is het mijn vader, zo begon ik steeds vaker te denken. Ik haat ook alle mensen die op hem lijken. Ik weet niet hoe vaak ik in mijn verbeelding mijn vader al vermoord heb! Het ontbreekt er nog maar aan dat ik het echt doe... Ik weigerde het avondeten, ook al had ik er zin in. De bioscoop sprak me meer aan. Daar vergat ik tenminste mijn ellende. Ik at wel kip met erwten in mijn fantasie. Mijn hand trilde als ik voor zijn ogen een stuk vlees af- scheurde. Waarom zat hij me zo woedend aan te staren? Ik leek wel een kat, zo schuw zat ik te eten. Hij was er altijd, zelfs als hij er niet echt was. Alleen zijn wil telde. 'Je moet je eten niet in je eentje opeten. Dat is een slechte gewoonte!' Niet slechter dan onder de ogen van mijn vader! antwoordde ik mijn moeder in gedachten. Het leek wel of mijn vader een soort heilige was, een soort profeet. Hoe vaak probeerde ik mij niet verlangend eten voor te stellen en te eten tot ik genoeg had! Maar door hem kon ik geen hap naar binnen krijgen van wat voor eten dan ook. "Je vader eet niet samen met ons vandaag. Ga dus aan tafel zitten en eet. 'Ik hoef niet.' 'Ga zitten en eet, zei ik!' 'Nee! Heb je het niet begrepen!' schreeuwde ik. 'Waarom niet? Ik heb al kip gegeten met uien en olijven en amandelen. "Waar dan?' Ik wees naar mijn voorhoofd. 'Hier!" "Je bent gek! Pas nu maar op dat hij niet binnenkomt terwijl je alleen zit te eten. Mijn gevoelens van liefde voor haar waren vermengd met de haat voor mijn vader. Daar stapte hij de kamer in. Met een zak ingewanden, waarvan ik door het te zien alleen al misselijk werd, sinds die keer dat ik had gezien hoe de mensen ze hadden gegeten na de begrafenis van mijn oom. 'Waarom eet je niet?' 'Ik heb geen honger. 'Je liegt! Je hebt nog niet gegeten. Ik zal je wel vertellen wanneer je genoeg hebt!' 'Ik zweer dat ik nu geen honger heb!' 'Ik ken je langer dan vandaag, zoon van dat hoerenmens 'De mensen zouden het weten, als ik een hoer was...!' Hij gaf mijn moeder een stomp en schreeuwde haar en mijn zuster in het gezicht: 'Hou op met eten, jullie, of ik zal jullie snippers laten eten!' En tegen mij: 'Jij alleen eet dit allemaal op! Jij alleen! Je zult alles opeten! Alleen!' Voordat hij begon te slaan, zei ik vlug: 'Ja, ja..." "Begin dan!" Mijn moeder protesteerde. 'Ben je gek geworden! Je zal hem nog doden!' 'En wat dan nog! Laat hem maar creperen en jij d'rbij!' Ze keek hem smekend aan, terwijl hij hoog boven ons...

Niet voor gevoelige zieltjes, maar wel een controversieel werk (dat seks, geweld, drugs, prostitutie, criminaliteit, politiebrutaliteit, enzovoort niet schuwt) van hoge kwaliteit.

3 views

Recent Posts

See All

Comments


bottom of page