Dat was zijn gebruikelijke ochtendgroet. Een van de plichten die hij om onduidelijke redenen op zich had genomen was het zichzelf etaleren als een afstandelijke en lichtelijk verwijtende persoonlijkheid tegenover zijn vrouw en kind, hetgeen zijn houding ten opzichte van het leven in het algemeen moest sym- boliseren en het beeld versterkte dat hij van zichzelf had als een rationeel denkende persoon die al dat gevoelsgedoe verachtte.
In deze bundel met zeer korte verhalen wordt de lezer overweldigd door een vermorzelende intensiteit van deprimerende slag. De personages (meestal (huis)vrouwen)) worden verpletterd door hun omgeving, die uitermate gekenmerkt wordt door traditionele rolpatronen.
Ditlevsen gooit er ook een aantal bevreemdende en ontregelende verhalen doorheen, waardoor het geheel als een obscure film overkomt, waar de betekenis diep weggeborgen zit.
Er maakte zich een gevoel van onoverkomelijkheid meester van de lezer: alles ligt vast, je zit gevangen en kan niets aan de gevangenis die het leven is veranderen. Mannen zijn meestal bedriegers, moeders kunnen kil zijn, gezinnen verstikkend en hoop is een gevoel dat geen uitstaans heeft in de miserie.
Hij deed zijn werk zoals gebruikelijk en gaf bevelen aan de kantoordames. Een vreemde, duistere uitgelatenheid maakte zich van hem meester. Het werd tijd om in te grijpen, doorslaggevend, radicaal. Hij zou niet toestaan dat zíj zijn zoon verpestte. Opeens zag hij het bange gezichtje voor zich en even voelde hij iets wat op medelijden leek, iets waarvan hij niets wilde weten. De dolk hakte een onzichtbare weg door zijn gedachten en sneed al het overbodige en schadelijke, het zwakke weg. Hij moest de rots in de opvoeding van de jongen zijn, de ernst, het verant- woordelijkheidsgevoel. Maar het kind verstopte zich altijd achter de rokken van zijn moeder
En ook:
Helene werd vroeg in de ochtend wakker met een gevoel dat haar hele leven één groot fiasco was. Ze had de controle erover verloren. Ze schreef dit verlammende en wanhopige gevoel toe aan zeer verschillende dingen, zoals een dier dat gevangenzit in een val op zoek gaat naar een uitgang, eerst in de ene hoek, dan in de andere. Maar het resulteerde elke dag in de rotsvaste overtuiging - de enige rotsvaste overtuiging die ze had - dat ze absoluut geen invloed had op haar omgeving, dat ze niet bij machte was om ook maar iets te veranderen aan haar bestaan, of om de mensen te veranderen die er een fiasco van hadden gemaakt.
En tenslotte:
Maar soms als iemand me heeft verlaten, of als ik in de ogen van mijn kinderen onverhoeds een glimp opvang van kille observatie, van genadeloze, onoverkomelijke afstand, dan pak ik het naaidoosje van mijn broer erbij en open langzaam het met parelmoer ingelegde deksel. Vecht voor alles wat je liefhebt, tingelt het versleten oude speeldoosje en een naamloos verdriet welt op in mijn gemoed, want iedereen is dood of verdwenen en tussen mijn broer en mij bestaan geen woorden meer.
Voor vrolijke noten moet je hier dus zeker niet zijn, wel voor aangrijpend en verscheurend proza.
Comments