Tot het zalige moment waarop ik De Brandmeester las, was Godfried Bomans een vage Hollander. Na het lezen van dat boek, dat in de lijst van aanbevelenswaardige boeken voor de verzamelde mensheid (van analfabeet tot professor in de taalkunde) beslist ergens bovenaan moet staan, werd de heer Bomans een soort wonderfiguur. Een guitige maar tegelijk serieuze observator van de samenleving, en dat gevoel werd alleen versterkt door ander werk van hem te lezen, en naar kundig gemaakte podcasts als Leven en lijden van Godfried Bomans (11 afleveringen, mensenlief, door Pat Donnez voor Klara) te luisteren.
Aangezien een erudiet en succesvol persoon mij reeds verscheidene keren sprak over Bomans' debuutroman Pieter Bas, en daarbij niet naliet te benadrukken dat dit één van zijn lievelingsboeken was, waren de verwachtingen voor dit werk uit 1936 redelijk hoog gespannen. De man was toen slechts 23!
De volledige titel van dit werk luidt:
'Memoires of gedenkschriften van Mr. P. Bas, oud-minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen, oud-lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal, oud-burgemeester van Gouda, oud-wethouder van Dordrecht, voorm. voorzitter van de Vereeniging tot veredeling van volksvermaken, bestrijding van drankmisbruik, bevordering v. vreemdelingenverkeer en andere genootschappen, commandeur in de orde der Nederlandsche Leeuw, houder der Siameesche eere-Pantalon en het legioen d'honneur d'Afrique, officier i.h. Zweedsche Victoria-kruis, raadsheer in de orde der millioen olifanten en het witte zonnescherm van het koninkrijk Eli-Prabang, begiftigd met het gouden zwaard van het hertogdom Kent, enz. enz.. Bijeengezameld en geordend door Godfried Bomans, student in de rechten.'
Gezien de periode hoeft het niet te verbazen dat het taalgebruik alsook de beschrijving van de zeden aangaande de relatievorming niet per sé modern aandoen. En hoewel het opzet best goed gevonden is, houd ik toch vooral een anticlimactisch gevoel aan dit boek over.
De kiem van zijn genialiteit is misschien wel aanwezig, of toch alleszins het feit dat hij ook toen al goed kon schrijven, maar de typische Bomansiaanse elementen die van ander werk zo'n feest van hilarische spitsvondigheid maken, en waar ik misschien onterecht op had gehoopt, ontbraken hier.
En als fake biografie stelde dit voor mij een beetje teleur. Het feit dat ik geen enkele notitie maakte tijdens het schrijven spreekt dan ook boekdelen.
Als fan van Godfried Bomans, en zeker voor mensen die zijn werk elk jaar in chronologische volgorde lezen, is dit uiteraard een sleutelwerk, maar voor wie door het zwerk van het leesplezier gesleurd wil worden, voor wie tegelijk wil in- en exploderen van puur literair genot, kan ik alleen maar De Brandmeester aanraden. Dit is wat ik daar eerder over schreef.