Zoals u weet bent u oppervlakkig en beoordeelt u mensen op hun uiterlijk. Dus u ziet dat de Russische schrijver Daniil Charms, een speciaal manneke was:
Deze absurdist leidde een bijzonder en bijzonder kort leven, en werd min of meer door de staat ter dood gebracht. Ik kende Charms al van een andere bundel, ik denk dat die heet: 'Ik zat op het dak', die ik geruime tijd geleden cadeau kreeg omdat de mensen die hem mij gaven iets van die bizarre geest in mij herkenden.
Het klopt dat ik een zekere affiniteit heb met absurdisme. 67% van de klanken die ik voortbreng zou een turvend wetenschapper wellicht als nutteloos absurdisme kunnen catalogiseren. Dat komt omdat ik het grappig vind wanneer het goed gedaan is. Zo houd ik erg van bepaalde moppen van Monty Python, zoals deze, en besteedde ik een aanzienlijk gedeelte van mijn jeugd aan het verslinden van de bundels van Hugo Matthysen die ik daarvoor eerst ontlan (of is het ontleende?) in de bibliotheek van Rotselaar. En zo rol je automatisch van het Leugenpaleis over Glenn Baxter, Cowboy Henk en Gummbah naar de televisieprogramma's van pdw op Canvas, of Little Britain en The Fast Show, om af te studeren op Tim and Eric Awesome Show, Great Job!, wat mij betreft het nec plus ultra van het genre.
Tsjak! is een zeer korte bloemlezing van toneelstukjes, verhaaltjes, dagboekfragmenten en gedichtjes. Dit is bijvoorbeeld een typisch verhaaltje:
Ik verslikte me in een schapenboutje. Ze pakten me onder mijn armen en droegen me weg van de tafel. Ik verviel in gepeins. Er kwam een muisje voorbijrennen. Achter het muisje rende Ivan aan met een lange stok. Een nieuwsgierige oude vrouw keek uit het raam. Ivan sloeg de oude vrouw in het voorbijrennen met de stok op haar smoel.
Hier besluit hij een iets langer (maar nog altijd superkort) verhaal als volgt:
We bedankten de caissière en liepen verheugd de winkel uit. Maar toen we over de woorden van de caissière nadachten, verloren we de moed weer, want haar woorden leken ons van elke betekenis gespeend. Wat moesten we doen? We gingen naar de Zomertuin en begonnen daar de bomen te tellen. Maar toen we bij zes gekomen waren, stopten we en begonnen te ruziën: volgens de een kwam daarna de zeven, volgens de anderen de acht. We zouden nog heel lang geruzied hebben, maar gelukkig viel er toen een kindje van een bank en brak zijn boven- en onderkaak. Dat leidde ons af van onze ruzie. En daarna gingen we allemaal naar huis.
Of, uit één van zijn bekenste:
Ik zat op het dak van de Staatsuitgeverij en hield in de gaten of alles in orde was, want als je even niet oplet, dan gebeurt er meteen van alles. De stad kan het niet zonder toezicht stellen. En wie zal er op de stad letten als ik het niet doe? Als er ergens ongeregeldheden zijn, dan maken wij er direct een eind aan. Samenstelling van de wacht op het dak van de Staatsuitgeverij. Eerste regel: de wachter kan een man zijn van oberioetische geloofsovertuiging, die beschikt over de navolgende kenmerken: 1. Gemiddelde lengte. 2. Moedig. 3. Verziend. 4. Luide en krachtige stem. 5. Imposant en doelbewust. 6. In staat om allerlei geluiden op te vangen en niet vatbaar voor verveling. 7. Rokend of, op zijn minst, niet-rokend.
Best redelijk absurd allemaal. In het nawoord stellen de samenstellers van het boek het als volgt:
Verwacht bij Daniil Charms geen heldere en logische structuur. Verwacht chaos, absurditeit en humor. Kijk niet raar op als een verhaal halverwege van genre verandert of een gedicht plotseling wordt afgekapt. Schrik niet als een verhaal plots stopt doordat een kind van een bankje valt en diens boven- en onderkaak breekt.
Mijn mening
Het is duidelijk dat niet alles wat deze man heeft geschreven van dezelfde kwaliteit is. Ik had er om eerlijk te zijn meer van verwacht. Het boek dat ik eerder van hem las heeft alleszins een sterkere herinnering achtergelaten dan te rechtvaardigen valt aan de hand van deze nieuwe bundel.
Het is eigenlijk zelfs wat vermoeiend om er teveel na elkaar van te lezen, het lijkt soms alsof ze werkelijk alles dat ze (min of meer letterlijk) uit de brand hebben kunnen slepen na zijn dood, zijn beginnen publiceren, en die spoeling is mij soms te dun.
Voor mij is dit een beetje zoals een doos Merci-chocolade: niet slecht, maar ook niet wauw! en je eet er dus best niet te veel na elkaar. Twee of drie of zo, want anders krijg je buikpijn.
Wat drink je hierbij?
Absinth.