Ik had vroeger een vriend, die jammer genoeg overleden is, die er enorm van hield om complexe films te bekijken en als een soort cinefiele Sherlock Holmes de plot helemaal uit te pluizen. Denk aan Adaptation, The Master, Lost Highway, Memento, en meerdere ambitieuze tijdreisfilms.
Zelf ben ik wat dat betreft niet gezegend met bijzondere vermogens. Geef mij teveel verschillende draadjes en ik zie rondom mij een Daedalus-labyrint materialiseren terwijl mijn hoofd in een stierenkop verandert. Een complexe plot is mij eerder een frustrerende kwelling dan een uitdagende ontspanning.
Ik las van Skorobogatov eerder Cocaïne, één van zijn recentere werken, en daar is de chaos, complexiteit en gruwel zo absurd en overdreven dat ik het - als ik het mij goed herinner - toen vrij snel heb opgegeven om alles te proberen begrijpen. Die overgave aan de literaire trip heb ik mij niet beklaagd, het zijn dat soort weinig betreden zijpaden in de literatuur die boeken zo boeiend maken.
Sergeant Bertrand is het debuut van Skorobogatov en ondanks de decennia tussen beide boeken zijn de desoriënterende parallellen duidelijk te trekken: er gebeuren vreemde dingen, weinig is wat het lijkt, er zijn dromen, visioenen en de personages hebben niet echt greep op de situatie.
In dit boek is de plot an sich nochtans redelijk eenvoudig en rechtlijnig, maar doorheen het verhaal plaatst hij elementen die multi-interpreteerbaar zijn en voor de (voor mij moeilijk doorgrondelijke) complexiteit zorgen.
Ik ga hier het verhaal niet uit de doeken doen, maar het zal u niet verbazen dat een Wit-Russische schrijver (die trouwens al geruime tijd in Antwerpen woont) het heeft over een jaloers, wodka-zuipend mannelijk hoofdpersonage, met als vrouw een waanzinnig mooie actrice, wiens gedrag (al dan niet verkeerd geïnterpreteerd door haar man) tot allerlei dramatische ontwikkelingen leidt.
Dat de Sergeant Bertrand uit de titel een soort van perfide schouderduivel is die Nikolaj allerlei complotten aanpraat, is niet zo moeilijk te ontcijferen, maar hoe de rest van de gebeurtenissen er op een logische manier verband mee houden gaat mijn troglodietenpetje te boven. Soms kan ik het niet laten en ga ik ergens de betekenis opzoeken, maar eerlijk gezegd heeft dit boek me niet in die mate aangegrepen dat ik het niet kan laten. Ik ga het dus laten en laat u de keuze om het zelf al dan niet te laten.
Skorobogatov zet hier een beklemmend en bevreemdend verhaal neer, maar het hele uitgangspunt van de vrouw-die-zo-mooi-is-dat-je-er-bijna-niet-meer-van-kan-ademen-met-alle-gevolgen-van-dien heb ik nu al zo vaak gelezen (onlangs nog bij Zipper en zijn vader van Joseph Roth) dat ik het er wel even heb mee gehad.
Gij zijt trouwens zelf een vrouw-die-zo-mooi-is-dat-je-er-bijna-niet-meer-van-kan-ademen-met-alle-gevolgen-van-dien, en daarmee is de kous af.
Comments